(38) AKATYST KU CZCI BOGURODZICY

AKATYST KU CZCI BOGURODZICY
„Witaj, Oblubienico Dziewicza!”

W niedzielę, 13 grudnia, w naszej świątyni odprawiony został uroczysty Akatyst ku czci Bogurodzicy. Niewątpliwie inspiracją do odśpiewania tego przepięknego nabożeństwa, były dwa wydarzenia z życia Kościoła: święto Niepokalanego Poczęcia NMP oraz rozpoczęcie nadzwyczajnego Roku Jubileuszowego – Roku Miłosierdzia.
Akatyst wywodzi się z liturgii bizantyjskiej. Jest to rodzaj hymnu liturgicznego, typowego dla chrześcijańskich kościołów wschodu, zwłaszcza posługujących się językiem greckim, przede wszystkim dla Cerkwi prawosławnej. Akatyst składa się z mniejszych form poezji liturgicznej – kondakionów (kontakionów) i ikosów. Zazwyczaj jest 13 kondakionów i 12 ikosów. Treścią hymnu jest oddanie chwały Jezusowi Chrystusowi, Duchowi Świętemu, Matce Boskiej lub świętym, zwłaszcza męczennikom. Akatysty są zawsze śpiewane na stojąco, stąd,  pochodząca z języka greckiego, nazwa: akathistos – nie siedząc.
Najbardziej znany jest Akatyst ku czci Bogurodzicy, który najprawdopodobniej pochodzi z V-VI wieku. Jego autorstwo nie jest do końca poznane, choć ostatnio najczęściej bywa przypisywany świętemu Romanowi Pieśniarzowi. Około VIII wieku, dzięki kontaktom Wenecjan ze Wschodem, Akatyst został przeniesiony do Italii i przetłumaczony na łacinę. Przyjęty został przez Kościół Zachodni i odtąd zaczął wywierać ogromny wpływ na maryjną poezję średniowiecza. Akatyst jest hymnem radości. Anielskie pozdrowienia „Ave” nie odpowiada w pełni polskiemu tłumaczeniu „Witaj”, którym rozpoczyna się każdy werset litanijnej części ikosu. Niestety, polski język, nie oddaje takiej radości, jaką ma rosyjskie słowo „Radujsia” (Радуйся), czy greckie „Haire”.
Największe zasługi w powrocie Akatystu do liturgii Kościoła Rzymsko-Katolickiego ma święty Jan Paweł II, wskazując to nabożeństwo, wspólne dla obu Kościołów, jako na drogę prowadzącą do pełni jedności. Obecnie Akatyst można usłyszeć w różnych świątyniach na całym świecie i ma swoje wersje w języku angielskim, francuskim, niemieckim i włoskim, a śpiewany jest najczęściej w czasie Wielkiego Postu, w święto Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny oraz w Święto Niepokalanego Poczęcia Maryi.
W grudniowy, niedzielny wieczór, przyszli do naszego kościoła wierni, aby wziąć udział w tym wspaniałym nabożeństwie. W przyciemnionej świątyni, rozjaśnionej tylko blaskiem świec, rozpoczęło się misterium. Przewodniczył mu, w asyście służby liturgicznej, ks. Paweł. Aktyst ku czci Bogurodzicy, śpiewany jest zawsze w obecności ikony Matki Bożej.
Treść hymnu składa się z dwóch części.
Pierwsza, przedstawia historię z życia Maryi od Zwiastowania do Ofiarowania Jezusa w Świątyni. Mogliśmy więc, w cudownym śpiewie rozważać dialog Maryi z Archaniołem Gabrielem, jej radosne odwiedziny u św. Elżbiety, rozterki św. Józefa, narodzenie Zbawiciela i przybycie do groty betlejemskiej pasterzy, pokłon chaldejskich magów (Trzech Króli) i wielką radość proroka Symeona. Mimo podniosłej i uroczystej atmosfery, nie można było nie uśmiechnąć się na słowa, iż magowie „pominęli Heroda – głupca, co śpiewać nie umiał: Alleluja”.
W części drugiej, teologicznej, rozważaliśmy Boską i ludzką naturę Chrystusa oraz dziewictwo Maryi, koncentrując się wokół tematu Jej obecności w Tajemnicy Słowa Wcielonego i Jego Kościoła.
Każda strofa – kontakion – zaczynała się od zapowiedzi wydarzenia lub tematu, na co skierować rozmyślanie ku wnętrzu tajemnicy, rozważanej podczas śpiewu ikosu. Każdy kontakion kończył się dziewięciokrotnym wspólnym śpiewem alleluja, podczas którego okadzana była przez służbę liturgiczną, ikona Matki Bożej, napełniając świątynię wonnym dymem. Była to kopia ikony Matki Boskiej Włodzimierskiej, autorstwa Andrieja Rublowa.
Nabożeństwo zakończyło błogosławieństwo, jakiego liturgicznemu zgromadzeniu, udzielił ikoną Bogurodzicy, ks. Paweł.
Modlitwę przygotował i przewodniczył jej parafialny zespół muzyczny Psalterion, któremu dziękujemy za przygotowanie tego szczególnie pięknego nabożeństwa.
A tym, którzy pokochali Akatyst, polecić można, szeroko dostępne w Internecie nagrania. Wyjątkowo pięknie brzmią one w wykonaniu męskich chórów cerkiewnych polskich i rosyjskich. Również Akatyst jest odprawiany w krakowskich kościołach m. in. oo. Dominikanów, oo. Franciszkanów, oo. Karmelitów przy ul. Rakowickiej, a także przez oo. Paulinów na Jasnej Górze.

 

 

Akatyst ku czci Bogurodzicy – zespół Psalterion

  • więcej zdjęć  w zakładce „Media”